Typografie – NUtblog

De secretaris is momenteel een zeer interessant boek aan het lezen over de Eerste Wereldoorlog van de hand van Koen Koch: Een kleine geschiedenis van de grote oorlog 1914-1918. In de Eerste Wereldoorlog maakte Europa kennis met het fenomeen van de totale oorlog waarin naast soldaten ook burgers direct doelwit van de oorlogsvoering werden. Waar oorlog eerst een zaak was van beroepssoldaten en huurlingen, meldde de ‘gewone man’ zich ook aan het front. Deze totale oorlog betekende totale mobilisatie; niemand kon en mocht zich aan de oorlogsinspanning onttrekken.

De regeringen van de deelnemende landen exploiteerden dit adagium en probeerden zoveel mogelijk burgers te ronselen om hun land te dienen. In Engeland verscheen de beroemdste poster uit de Eerste Wereldoorlog. Afgebeeld staat de priemende vinger van Lord Kitchener die met zijn strenge snor ons diep in de ogen kijkt en roept: ‘Your country needs you’. Horatio Kitchener was destijds net in de adelstand verheven mede door zijn optredens in eerdere oorlogen waarin Groot-Britannië betrokken was. Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog werd hij door Londen ontboden om plaats te nemen in de Oorlogsraad en werd hij benoemd tot minister van Oorlog.

De poster van Kitchener leidde tot lange rijen Engelsen die voor de rekruteringsbureaus stonden om aan de oproep gehoor te geven. Misschien toonden ze geen wild enthousiasme, dan toch een geduldige plichtsbetrachting. Er speelden ook andere factoren mee: de angst om uitgemaakt te worden voor lafaard en zelfs sociaal isolement, als de rest van de vriendengroep zich wel meldde. Ook het verlangen naar avontuur zal zeker een rol hebben gespeeld, maar met name ook de economische omstandigheden: de absolute piek van aanmeldingen vond plaats tijdens een periode van hoge werkloosheid.

De vrijwilligers werden door de belofte van een snelle overwinning ondertussen flink misleid. Alhoewel vele gezaghebbers wisten dat dit onmogelijk zou zijn, besefte men dat het volk niet enthousiast gemaakt kon worden voor een oorlog die lang zou gaan duren. Het tegenstrijdige is dat Kitchener de vrijwilligers juist nodig had voor de langere termijn. Hij kon ze eerst goed laten trainen en bewapenen, zodat ze in 1916 of 1917 ten strijde konden trekken.

Ondanks deze bespiegelingen konden weinigen vermoeden dat de Eerste Wereldoorlog zulke catastrofale consequenties zouden hebben. Het vingertje van Kitchener leidde onder de Britse strijdkrachten uiteindelijk tot 723.000 gesneuvelden. Eén daarvan was Kitchener zelf, die in 1916 aan de kust bij Rusland omkwam, toen zijn schip op een mijn liep.